Kiedy rezerwujesz wymarzone wakacje, prawdopodobnie ostatnią rzeczą, o której myślisz są leki. Przecież odlatujesz w odległe kraje, aby uciec od codzienności. Poza tym trzeba zarezerwować loty, zakwaterowanie, spakować ubrania, wymienić pieniądze… krótko mówiąc, jest dużo do zrobienia. Jednak uporządkowanie spraw związanych z lekami powinno być jedną z pierwszych pozycji na liście rzeczy do zrobienia przed wyjazdem za granicę. Podróżowanie z lekami może przysporzyć sporo problemów, jeśli nie znasz zasad i przepisów. Zanim wyruszysz na urlop, upewnij się, że przestrzegasz wszystkich wskazówek, aby uniknąć ewentualnych problemów.
W większości przypadków nie ma problemu z przewożeniem niewielkich ilości leków na własny użytek, szczególnie jeśli podróżujemy po Europie. Trzeba jednak mieć świadomość, że niektóre spośród leków zarejestrowanych w Polsce, mogą być nielegalne za granicą, co może skutkować konfiskatą (która może mieć poważne konsekwencje medyczne), deportacją, więzieniem, a nawet karą śmierci!
Jakie leki mogą stanowić problem?
Azja, Bliski Wschód i Afryka to rejony, gdzie trzeba się mieć szczególnie na baczności. Za leki z opiatami, nawet tymi dostępnymi w Polsce bez recepty, np. kodeiną – popularnym składnikiem leków na kaszel, można trafić do więzienia w większości krajów Azji Południowo-Wschodniej i Bliskiego Wschodu. Problemem mogą okazać się leki przeciwbólowe na bazie tramadolu, leki psychotropowe, pobudzające i oczywiście środki odurzające (w zasadzie wszelkie leki wpływające na ośrodkowy układ nerwowy), a nawet stosowane rutynowo leki przeciwhistaminowe. Niektóre kraje zabraniają także importu tabletek antykoncepcyjnych.
Dwie klasy leków – narkotyki i leki psychotropowe – podlegają prawu międzynarodowemu. Obejmuje ono wszelkie leki, które mogą wywierać wpływ na ośrodkowy układ nerwowy i potencjalnie mogą być nadużywane. Klasa narkotyczna dotyczy głównie opioidów przeciwbólowych i ich pochodnych (np. morfiny i kodeiny), obrót którymi jest szczególnie regulowany. Psychotropami są leki stosowane w leczeniu zaburzeń psychicznych, takich jak lęk, depresja i stany psychotyczne.
W praktyce niektóre kraje zakazem wwożenia obejmują szereg leków stosowanych w leczeniu stanów neurologicznych, takich jak epilepsja i choroba Parkinsona, ADHD, czasem nawet działających uspokajająco leków przeciwhistaminowych. Dlatego też należy uważać, aby nie przewozić żadnych leków, które mogłyby wpływać na ośrodkowy układ nerwowy.
Przed wylotem na wakacje, szczególnie poza Europę, trzeba wcześniej sprawdzić, jakie przepisy o przewozie leków tam obowiązują. Oto kilka przykładów, w których przepisy są szczególnie surowe i ściśle przestrzegane:
• Japonia – Actifed, Sudafed, Vicks i inne produkty dostępne w Polsce bez recepty zawierające pseudoefedrynę, czyli popularny lek obkurczający są całkowicie zakazane.
• ZEA – nie można wwieźć do kraju leków zawierających diazepam, tramadol i kodeinę, a nawet pastylek do ssania Niquitin i leków antykoncepcyjnych.
• Egipt – za wwiezienie leków przeciwbólowych na bazie tramadolu grozi nawet 25 lat więzienia!
• Katar – zakazane są niektóre tabletki nasenne, przeciwbólowe i antydepresanty. Środki na przeziębienie i kaszel możemy wwieźć do kraju pod warunkiem, że pokażemy receptę lekarską.
• Kuwejt – zakazane są sterydy i niektóre leki psychotropowe.
• Tajlandia – trzeba mieć zezwolenie, by stosować kodeinę, morfinę i fentanyl.
• Zambia – zakazana jest difenhydramina, składnik kropli do do nosa i oczu, czy popularnego w Polsce preparatu Apap Noc.
Trzeba pamiętać o przestrzeganiu prawa każdego kraju, przez który przejeżdżamy, aby dotrzeć do celu.
Co mówi prawo międzynarodowe?
Aby zapoznać się z międzynarodowymi umowami dotyczącymi transportu leków, warto sprawdzić stronę internetową Międzynarodowej Rady Kontroli Narkotyków (INCB). To niezależna organizacja odpowiedzialna za umowy międzynarodowe regulujące transport leków poza granicami.
Istnieją 2 ogólne zasady dotyczące podróżnych zamierzających przewozić leki narkotyczne i psychotropowe:
• Podróżni powinni mieć pozwolenie na przewóz tych substancji do osobistego użytku na okres do jednego miesiąca.
• Podróżujący z lekami narkotycznymi i lekami psychotropowymi powinni mieć ze sobą ksero recepty.
INCB wymaga, aby kraje przedstawiały swoje indywidualne regulacje podróżnym, niestety nie wszystkie mają takie regulacje, niektóre są dość ogólnikowe, a nawet odbiegają od tego, co postanowiła INCB.
Jaką dokumentację muszę ze sobą zabrać?
W przypadku wnoszenia leków na pokład samolotu najlepiej posiadać ze sobą zaświadczenie lekarskie, w którym wyraźnie jest napisane, że dane produkty lecznicze musimy posiadać przy sobie. Dobrze jest zabrać kopię oryginalnej recepty, oraz informacje o stanie zdrowia, chorobach przewlekłych (najlepiej przetłumaczone na język zrozumiały dla miejsca docelowego) lub dokumentację kliniczną opisującą stan zdrowia i plan leczenia. Ułatwi to przekraczanie granicy i w razie czego pomoże lekarzowi prowadzącemu za granicą.
Czy można przewozić leki w bagażu podręcznym?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami pasażerowie mogą zabrać ze sobą leki na pokład samolotu. W bagażu podręcznym dozwolone jest przewożenie zarówno leków bez recepty, jak i tych wydawanych z przepisu lekarza. Bezpieczniej jest spakować leki i recepty w torbę podręczną. Dzięki temu zawsze wiemy, gdzie znajdują się nasze leki. W przeciwnym razie ryzykujemy, że zostaną skradzione lub zagubione.
W jaki sposób przewozić leki?
Przed wyjazdem powinniśmy sprawdzić, czy mamy wystarczająco dużo leków na całą podróż. Ponieważ opóźnienia w podróży występują nieoczekiwanie, należy upewnić się, że mamy kilka dodatkowych dawek, na wypadek, gdyby lot został odwołany lub opóźniony.
Choć łatwiej jest dzielić leki za pomocą tygodniowego lub miesięcznego dozownika tabletek, podczas podróży najlepiej przewozić wszystkie leki w oryginalnych opakowaniach.
Chociaż dopuszczalna ilość płynów jakie możemy zabrać na pokład podczas podróży lotniczych wynosi 100 ml, możliwe jest zabranie płynnych leków o większej objętości, o ile dysponujemy odpowiednią dokumentacją. Dotyczy to również preparatów do wstrzykiwań, takich jak automatyczne wstrzykiwacze adrenaliny lub peny do insuliny.
Trzeba mieć świadomość niekorzystnego wpływu gorącego lub klimatu na leki. Dla zapewnienia bezpieczeństwa przechowywania leków należy przestrzegać warunków podanych przez producenta. Najczęściej leki należy przechowywać w suchym miejscu, bez dostępu promieniowania słonecznego, w temperaturze pokojowej. Zamieszczenie informacji o warunkach przechowywania jest obowiązkiem producenta.
W przypadku, gdy nie podano dokładnej temperatury należy rozumieć:
• przechowywanie w lodówce – 2 – 8 st. C
• przechowywanie w chłodnym miejscu – 5 – 15 st. C
• przechowywanie w temperaturze pokojowej – 15 – 25 st. C
Przyjmowanie za granicą leków wymagających przechowywania w chłodnym miejscu (np. insuliny, adrenalina) może być problematyczne, szczególnie jeśli odwiedzamy cieplejszy klimat. Jeśli musimy podróżować z takimi lekami, to należy przewozić je w torebkach termoizolacyjnych z zamknięciem strunowym, a w miejscu docelowym zadbać o ich bezpieczne i prawidłowe przechowywanie. Takie torebki zakupić można praktycznie w każdej aptece. Niestety torebki dobrze sprawdzają się tylko na krótkie dystanse, gdy różnica temperatur nie jest zbyt wysoka. Na dłuższe podróże lepiej sprawdzają się pojemniki do transportu lub styropianowe termosy z chłodzącym wkładem. Jeśli podróżujemy samochodem to idealnym rozwiązaniem są przenośne lodówki, które można podłączyć do zapalniczki.
Przyjmowanie leków za granicą
Za granicą należy rutynowo i konsekwentnie przyjmować leki. Nie należy samodzielnie zmniejszać dawek ani przerywać ich przyjmowania. Regularnie stosowane leki są najskuteczniejsze, gdy przyjmowane są o tej samej porze każdego dnia, więc jeśli podróżujemy pomiędzy strefami czasowymi powinniśmy spróbować dostosować harmonogram leczenia. Należy zmienić czas dawkowania z dnia na dzień, aż do osiągnięcia czasu, w którym chcemy przyjmować lek, albo trzymać się tego samego równoważnego czasu. Aby ułatwić sobie samodzielnie monitorowanie czasu, można ustawić w telefonie godziny w różnych strefach czasowych.
Co zrobić, gdy w obcym kraju kończy się lek?
Jeśli mamy receptę to w pierwszej kolejności należy udać się do apteki i spróbować ją zrealizować. Może to okazać się trudne, ponieważ farmaceuci w obcym kraju nie mają obowiązku jej realizacji lub po prostu mogą nie znać leku na niej zapisanego, jeśli nie jest on zarejestrowany w danym kraju. Jeśli nie uda się zrealizować recepty, dobrze jest zapytać farmaceutę, gdzie możemy się umówić się na wizytę lekarską w celu uzyskania lokalnej recepty. Należy zabrać ze sobą na wizytę receptę z Polski, aby udowodnić lekarzowi, że potrzebujemy lekarstwa, o które prosimy.
Lek lub dawkowanie, które przyjmujemy w domu, mogą nie być dostępne w kraju w którym aktualnie przebywamy. W takim przypadku będzie można uzyskać tylko leki zarejestrowanie w danym kraju i dostosować schemat dawkowania.
Największym zagrożeniem podczas przyjmowania leków za granicą jest rozpowszechnienie podrabianych leków. Na pierwszy rzut oka mogą one być nierozróżnialne, a niestety często zawierają nieaktywne lub toksyczne składniki, co sprawia, że leczenie jest nieskuteczne lub wręcz szkodliwe.
Co powinno zwrócić naszą uwagę? Podrobione leki mogą być:
• niezwykle tanie
• mieć inny kolor, smak lub zapach niż lek oryginalny
• sprzedawane na otwartym rynku, a nie w aptece
Najlepiej jeszcze przed podróżą sprawdzić, jak najlepiej uzyskać leki w kraju docelowym. Bez względu na to, jak mało prawdopodobne wydaje się, że stracimy nasze lekarstwa, zawsze lepiej być przygotowanym niż później żałować.
Podróżna lista kontrolna – o czym pamiętać przed wyjazdem
Zanim wyjedziesz skorzystaj z poniższej listy kontrolnej. To kilka łatwych do wykonania kroków, aby upewnić się, że unikniesz problemów na granicy i nie przegapisz dawki leku podczas letnich przygód.
• Pamiętaj, że wiele krajów zezwala na zabranie ze sobą jedynie 30-dniowego zapasu niektórych leków i wymaga posiadania recepty lub świadectwa pozwolenia na przywóz.
• Przechowuj leki w oryginalnym opakowaniu wraz z ulotką informacyjną.
• Zabierz ze sobą kopię recepty, szczególnie dla leków wydawanych na receptę, które działają na ośrodkowy układ nerwowy.
• Dowiedz się, jakich szczepień ochronnych możesz potrzebować podczas podróży i czy nie zakłócają one Twojego obecnego leczenia.
• Zapytaj swojego lekarza, jak dostosować schemat leczenia w różnych strefach czasowych.
• Zabierz wystarczającą ilość lekarstw, aby przetrwać całą podróż. Poproś lekarza o dodatkową dawkę w razie nagłej potrzeby. Uważaj na fałszywe lub źle oznakowane leki sprzedawane w aptekach na całym świecie.
• Zapakuj leki w torbę podręczną. Jeśli podróżujesz z kimś innym, podziel lek, aby zminimalizować stratę lub kradzież. Nie należy pakować leków w bagażu rejestrowanym ani przesyłać go pocztą do miejsca przeznaczenia, ponieważ może się zagubić.
• Dowiedz się, jak bezpiecznie przechowywać leki i sprawdź, czy Twoje leki wymagają przechowywania w chłodnym miejscu. Jeśli tak, to używaj torebek termoizolacyjnych do transportu a w miejscu docelowym zadbaj o ich bezpieczne przechowywanie. Takie torebki znajdziesz praktycznie w każdej aptece. Należy pamiętać, że ekstremalne temperatury wpływają również na stabilność leków a tym samym na ich skuteczność.
• Weź od swojego lekarza informacje o twoim stanie zdrowia, chorobach przewlekłych (najlepiej przetłumaczone na język zrozumiały dla twojego miejsca docelowego) lub dokumentację kliniczną opisującą twój stan i plan leczenia. Ułatwi to przekraczanie granicy i pomoże lekarzowi prowadzącemu za granicą.
• Jeśli potrzebujesz przewieźć strzykawki, dowiedz się od swojej linii lotniczej lub innej firmy transportowej jakie są warunki transportu strzykawek.
• Przygotuj plan awaryjny na wypadek, gdyby twoje leki zostały skonfiskowane. Dobrze jest zabrać ze sobą oryginalną receptę i informacje od lekarza w celu ułatwienia konsultacji.
• Upewnij się, że masz ubezpieczenie podróżne i sprawdź, czy pokryje ono utracone, skradzione lub skonfiskowane leki.
• Sprawdź wytyczne INCB, jeśli podróżujesz z lekami będącymi narkotykami lub lekami psychotropami.
Artykuł ten jest bardzo pomocny i interesujący dla osób podróżujących za granicę z lekami. Bardzo doceniam, że autor omówił różne aspekty dotyczące przewożenia leków w samolocie, takie jak przechowywanie, zezwolenia i dokumentacja. Podoba mi się również to, że przekazano praktyczne wskazówki dotyczące bezpiecznego podróżowania z medykamentami. Polecam ten artykuł wszystkim, którzy potrzebują informacji na ten temat.